De meeste schepen in onze haven dateren ongeveer uit het einde van de negentiende eeuw. In deze periode overheerste de zeilende vaart de binnenlandse handel. Aan het begin van de twintigste eeuw kwamen de eerste gemotoriseerde schepen in de vaart. Nederland kende in die tijd een unieke rijkdom aan scheepstypen zoals: tjalken, aken, klippers, ontworpen voor uiteenlopende bulkladingen en aangepast aan specifieke waterwegen. In de loop van de eeuw begon het vertrouwde beeld van masten in de haven, bruine zeilen op de Zuiderzee en ‘jagende’ schippers langs trekvaarten uit het landschap te verdwijnen. Als rond 1950 de meeste schepen hun zeilen voor de laatste maal strijken, komt er een einde aan deze wijze van vrachtvaart op Nederlandse wateren. Veel van de overbodig geworden vrachtvaartuigen worden gesloopt of omgebouwd tot woonschepen.

Het plan om in Leiden een ‘botenmuseum’ te beginnen ontstond naar aanleiding van de vlootschouw van historische bedrijfsvaartuigen bij de viering van Leidens Ontzet op 3 oktober 1982. In 1984 is de stichting Historische Haven Leiden (SHHL) opgericht.

Doel van de SHHL is het behoud en de restauratie van voormalige historische bedrijfsvaartuigen en instandhouding van de bijbehorende ambachten. Het Galgewater biedt ligplaatsen aan deze schepen, die door de eigenaren – veelal eigenhandig – worden teruggebracht in de oorspronkelijke staat. Met trots toont de stichting dit erfgoed aan het publiek. Het geeft een indruk van de verscheidenheid aan historische scheepstypen die Nederland nog rijk is. Alle schepen worden permanent particulier bewoond en varen nog ieder jaar rond. Elk schip heeft een eigen verhaal met zijn unieke geschiedenis en karakteristieken. Op de pagina Vlootschouw vind je meer informatie over de schepen in onze haven.